16 de diciembre de 2008
9 de diciembre de 2008
27 de noviembre de 2008
26 de noviembre de 2008
25 de noviembre de 2008
20 de noviembre de 2008
18 de noviembre de 2008
Fotos antiguas (Casti)
Colegio Público Altamira (año sin determinar)
A QUEIMADA
O ritual da preparación está dirixido a afastar os malos espíritos e as meigas que, segundo a tradición, asexan os homes e mulleres para tentar maldicilos, ben sexa por diversión, por vinganza ou por calquera outro motivo. Calquera ocasión é boa para realizar unha queimada: unha festa, reunións familiares ou de amigos. Tras a cea, na escuridade da noite (que é un dos mellores momentos para realizala), os comensais reúnense arredor do pote no que se elabora, preferibelmente coas luces apagadas, para animar os corazóns e estreitar os lazos de amizade. Un deles encárgase de darlle o toque final erguendo cun cazo o líquido en chamas e deixándoo caer pouco a pouco no recipiente mentres pronuncia o conxuro, o que crea un ambiente moi especial.
A QUEIMADA, RECEITA E CONXURO
La Queimada es una bebida hecha en base a aguardiente y azúcar, a la que se le prende fuego y se la deja arder durante cierto tiempo. A su preparación también se le puede agregar: cáscaras de limón, naranja, granos de café.
A Queimada no solo es una bebida tradicional galega sino que también constituye todo un ritual debido a que mientras se la prepara se recita un conxuro para alejar embrujamientos y quedar liberado de todo lo malo.
UNHA RECEITA DA QUEIMADA
Ingredientes:
Aguardiente, azúcar blanco fino, cortezas de limón y algunos granos de café
Preparación:
En un recipiente de barro cocido de vierte el aguardiente y el azúcar, en la proporción de 120 gramos por cada litro de líquido. Se añaden mondaduras de limón y los granos de café.
Se remueve y se le enciende fuego, con un cazo en el que previamente habremos colocado un poco de azúcar con aguardiente. Muy despacio, se acerca al recipiente hasta que el fuego pase de uno a otro. Se remueve hasta que el azúcar se consuma.
En el mismo cazo se echa nuevamente un poco más de azúcar, esta vez seco, y colocándolo sobre la queimada se mueve hasta convertirlo en almíbar. Se vierte sobre las llamas y, removiéndolo, se espera a que las llamas tengan un color azulado. Continuar hasta que se queme la casi totalidad del alcohol.
Se deja apagar y se sirve.
Mouchos, coruxas, sapos e bruxas.Demos, trasgos e diaños,espritos das nevoadas veigas.Corvos, pintigas e meigas:feitizos das manciñeiras.Podres cañotas furadas,fogar dos vermes e alimañas.Lume das Santas Compañas,mal de ollo, negros meigallos,cheiro dos mortos, tronos e raios.Oubeo do can, pregón da morte;fuciño do sátiro e pe do coello.Pecadora lingua da mala mullercasada cun home vello.Averno de Satán e Belcebú, lume dos cadavres ardentes,corpos mutilados dos indecentes,peidos dos infernales cús,muxido da mar embravecida.Barriga inútil da muller solteira, falar dos gatos que andan á xaneira, guedella porca da cabra mal parida.Con este fol levantareias chamas deste lumeque asemella ao do Inferno,e fuxirán as bruxasa cabalo das súas escobas,indose bañar na praiadas areas gordas.¡Oide, oide! os ruxidosque dan as que non podendeixar de queimarse no augardentequedando así purificadas.E cando este brebaxebaixe polas nosas gorxas, quedaremos libres dos malesda nosa alma e de todo embruxamento.Forzas do ar, terra, mar e lume,a vós fago esta chamada:si é verdade que tendes máis poder que a humana xente,eiquí e agora, facede cós espritosdos amigos que estan fóra, participen con nós desta Queimada.
CONXURO DA QUEIMADA (Castellano)
Búhos, lechuzas, sapos y brujas. Demonios, duendes y diablos, espíritus de las neblinosas fincas.Cuervos, salamandras y meigas,hechizos de las curanderas. Podridos troncos ahuecados, hogar de los gusanos y alimañas. Fuego de las Santas Compañas,mal de ojo, negros hechizos, olor de los muertos, truenos y rayos. Aullido del perro, anuncio de la muerte;hocico del sátiro y pie de conejo. Pecadora lengua de la mala mujercasada con un hombre viejo. Infierno de Satán y Belcebú,fuego de los cadáveres ardientes, cuerpos mutilados de los indecentes, pedos de los infernales culos,mugido de la mar embravecida. Vientre inútil de la mujer soltera,maullar de los gatos en celo, pelo malo y sucio de la cabra mal parida. Con este fuelle levantaré
las llamas de este fuegoque se asemejan a las del infierno, y huirán las brujas
a caballo de sus escobas,yéndose a bañar a la playa
de las arenas gordas. ¡Oíd, oíd! los rugidos que dan las que no pueden dejar de quemarse en el aguardientequedando así purificadas. Y cuando este brebaje
baje por nuestras gargantas,quedaremos libres de los males
de nuestra alma y de todo embrujamiento. Fuerzas del aire, tierra, mar y fuego, a vosotras os hago esta llamada:si es verdad que tenéis más poder
que la humana gente, aquí y ahora, haced que los espíritus
de los amigos que están fuera,
participen con nosotros de esta Queimada.
En una olla de barro o cobre colocar todos los ingredientes salvo el ron, el vino y la canela. En un cucharón colocar 1 copa de ron y prenderle fuego. Con esta llama, y con mucha paciencia, prender fuego a la grapa que se encuentra en la olla. Agregar la copa de vino tinto y canela al gusto un poco antes de apagarla.Dejar consumiendo el alcohol hasta que la llama adquiere un tono rojizo.¡Y a disfrutarla!
Receta de Alvaro Cunqueiro
Desmontamos os mitos sobre a orixe ancestral da queimada
7 de noviembre de 2008
5 de noviembre de 2008
Pregón Fiesta de los callos - 2006 (Fulano,Mengano e Citano)
PREGON DA XIV FESTA DOS CALLOS DE SALCEDA
TEXTO ORIXINAL DE MANUEL BOTANA, XOSÉ MANUEL CONDE E MANUEL POMBAL
(Fulano, Mengano e Citano)
Queridos amigos e amigas, no nome de Fulano Mengano e Citano, moi bos dias.
Hoxe estamos noutro tipo de escenario, pra ler o pregón da decimocuarta festa dos callos de Salceda; e estamos aqui colaborando, pola grande amizade que nos une á xente desta fermosa vila. Pra todos un agarimoso saudo.
Nos Fulano Mengano e Citano non podemos pasar por alto que pra que esta festa teña o exito e a sona que ten, e imprescindibel a colaboracion de todos os mozos e mozas da vila, do Sr. Alcalde e toda a corporacion municipal, asi como dos funcionarios do concello, grupo municipal de intervencion rapida, policia local, da empresa Frigolouro.
E por suposto a colaboracion dos numeroso viciños que estiveron traballando arreo na praza do Concello, pra que todo estéa listo e en orde e poder asi celebrar esta maraton gastronómica.
Tamen é de destacar a asistencia masiva de viciños, visitantes e amigos chegados desde os mais diversos lugares de Galicia e Portugal. A todos eles a nosa benvida a esta decimo-cuarta edicion da Festa dos Callos de Salceda.
Pero non esquezamos que non viñemos aqui só pra saudar a todolos amigos,
senon para falar dos callos. Dado que estes callos de Salceda dan muito que falar. (E non mal precisamente).
E... esta é a pregunta:
¿ Quen sabe realmente a orixe dos callos?
¿Os cronistas? ....
¡Non!
¿Os historiadores?.....
¡Non!
¿Os cientificos?
¡Non!
¿Os do CESID?
¡Non!
¿Os eruditos e estudiosos?
¡Non!
Ninguen pode fehacientemente dar unha resposta a esta pregunta. É un segredo tan ben gardado, que nin sequera o coñecen os de “Aquí hai tomate”.
Por iso estamos hoxe aquí, Fulano, Mengano e Citano para despexar esa historica incognita.
Todo comezou alá polo ano XXL, que non é que fora un ano moi grande e que os romanos sempre foron moi raros e escribian así : “XXL”. Pois ben, o dia III do mes IX (da era cristiana), chegaron os romanos . E viñan desde Tui.
Ao chegar ao Porriño intentaron saber por onde tiñan que ir a Salceda e claro, tal como estaban os letreiros indicadores, ali non habia romano que se aclarase. Non se aclaraba nin Xupiter que era o pai dos deuses romanos, ou sexa, que ali non se aclaraba nin dios, igual que pasa agora.
Pois ben: Colleron a apia 7 ,ou sexa, a AP7, cando tiñán que coller a AP 5, e acabaron metendose pola AP 3 que desemboca na AP 6, que por certo estaba moi perto da AP 8 e era moi facil confundirse con a AP4. De xeito que, cando se deron conta, estaban diante dun posto de peaxe, que lles queria cobrar. 5 eurums por cuadriga, 1 eurums por estandarte, 20 eurums por catapulta e 50 eurums por lexion.
En vista deste intento de estafa montaron unha manifestacion de tal calibre que viu un da xunta que era do BNG da epoca ( bonus non gananciais) que sabia muito de manifestacions e dixo: nembergantes quizais eu coido que neste intre... o mellor e deixalos pasar sen pagar” e logo dixo mui baixiño: nembergantes quizais eu coido que xa o pagaran noutro intre con impostos “indirectos”.
O caso foi, que os romanos, a pesar da trampa dos letreiros da autovia, chegaron a Salceda enviados por Pacus Vazquez Ex-Cacículum Coruñorum que precisamente estaba en Roma expropiando ao Papa pra construir un aparcadoiro subterraneo debaixo da praza de S. Pedro.
E vos diredes: ¿Que ten que ver todo isto cos callos de Salceda? Pois muito; xa que, precisamente, estas lexions romanas viñan comandadas por un xeneral cuxo nome era nin mais nin menos nin menos nin mais... que Callo. Si amigos: ¡Chamabase Callo! ¡Callo de nome e Callo de apelido!. E ai empezou todo.
Este tal Callo non viña só, viña coa sua muller, que por certo tamen era un callo, e un feixe de fillos. E claro como aqui en Galicia somos moi dados a porlles alcumes ás familias, a estes acabaron por chamarlles Os Callos.
¿A onde vas?
¡Vou ve-los Callos!
¿De onde vés?
¡Da casa dos Callos!
Callos por aqui e Callos por alá...
Enton Callo, o patriarca dos Callos, (que so sabian comer, pizza, calamares e merluza a la romana) chamou a un politico local que, por certo, era o asesor de Papadas, Festas e Magostos, un tal Xaime primeiro O Programador, e dixolle :
“Organizame pra o mes que ven, o mes VIII unha festa gastronomica, con concurso publico incluido, no que se premiara a quen sexa capaz de cociñarnos algo diferente, porque eu Callo, a miña muller e os meus fillos, estamos fartos de comer sempre a mesma merda.
Ao concurso, que tiña como premio unha figurita de Sagadeluns, como era normal na época, concorreron , exactamente, 401 concursantes. Dos cales 400 apareceron con empanadas de carne e de bonito, e foron rexeitados. A Praza enmudeceu....A xente comentaba polo baixiño.... ¡Non lle gustan as empanadas!...
¡A quen se lle ocorre facer Pizzas con tapadeira! Dixo Callo, que xa estaba desesperado. E a continuación berrou... ¡Garda Pretoriana!: Prendede a eses 400 ousados. A 200 mandadeos a galeras e aos outros 200 condenadeos a presenciar o Debate sobre o estado da Nación.
Pero, de súpeto, presentouse o ultimo concursante, o que facía o numero 401, que por certo chegou tarde e estivo a piques de quedar fora, era unha muller de cabelo dourado a quen todos chamaban a Louriña, esposa dun home tamen louro a quen polo seu caracter algo frio a xente o chamaba Frigo-Louro.
A Sra Louriña presentou no concurso un prato totalmente descoñecido. Enton o Xeneral Romano ordeou aos dous catadores privados da familia que comeran para que comprobasen que non tiña veleno.
Os catadores, que por certo chamabanse Alvarum Cunqueirum e Xose María Castrovellum, comezaron a proba:
Aroma...?
Mmmm!
Cor...?
¡Mmmm!
¿Textura...?
Mmmmm
¿Sabor...?
Mmmmmmmmmm!!!!
¿Nota...?
XUuuuuuuuuuuuuuu...Xuuuupiteeer!
Non so arrapañañaron co prato enteiro senon que zamparon meia páila , tres barras de pan e catro botellas de viño e dirixindose á familia romana exclamaron:
¡¡“Vivan os callos!!”
Inmediatamente o Xeneral Callo baixou da tribuna, probou, e acabou zampando a outra metade da páila, xunto con cinco botellas de viño e outras tantas barras de pan ; e largando un arroto que fixo tremer ate o faro de Budiño dixo:
¡¡ “Viva Salceda”!!
Enton o Xeneral dirixiuse a señora Louriña. De novo a Praza enmudeceu. Todos esperaban o peor. ¿Galeras ou debate sobre o estado da Nación?.... Puxolle a man sobre o hombro e..... Felicitouna emocionado, chorando polo picante e dixolle:
“Boa muller”......Quero que me prepares pra dentro de sete dias vinte mil racions desta brebaxe de delicias cárnicas que desde agora e en honor a min e a miña familia chamaranse “Callos”.
Pero Home, D. Callo, contestoulle a señora Louriña, pra facer 20.000 racions vou ter que montar unha fabrica.
¡Pois montaa!.. ¿A que esperas? Fala co alcalde e que che faga unha concesión gratuita de terreos municipais ... E como compensacion, o pan e o viño corren da miña conta
E o asesor de Papadas, Festas e Magostos, o tal “Xaime I o programador”, subido ao tellado do Auditorio Municipal, dixo: Queda convidada toda a comarca. Poremos fachos acesos pra iluminar a praza do Concello, traeremos as mellores atraccions internacionais e aos saltimbanquis Fulanus, Menganus e Citanus pra que nos alegren a festa se é que poden.
E así comezou a descoñecida e verdadeira historia dos Callos de Salceda. Pero isto só foi o principio. Séculos mais tarde chegaron os arabes; viñan de percorrer toda a Peninsula, o camiño fora longo e viñan mortos de fame. Despois de darse unha panzada descomunal de Callos, puxeronse a cantar ....
Dale a tu cuerpo alegria macarena
Dale alegria que el callo es cosa buena
Dale alegria con callos de Salceda
Heeei... Macarena, Auumm!!
Tanto lles gustaron os callos que non estaban dispostos a marcharse, querian quedar aquí 700 anos mais. E abofé que a piques estiveron de conseguilo. Foi enton cando o avispado Comendador de Salceda, Dn. Chicho Diaz de Vivar mandoulle ao mouro Almanzor un e-mail anónimo coa formula dos callos.
¡Mi Madriña! Cando os mouros se enteraron de que os callos levaban chourizo e lacon, e dicir, carne de porco, cabrearonse de tal maneira que marcharon escopetados, foron a Santiago arrasaron coa aldea, queimaron todalas xamonerías, arrancaron todolos carteis de “Nunca Mais” arramplaron coas portas e as campás da catedral e levaronas pra Al-Andalus.
E pasaron os séculos....Mais adiante, cando Pedro Madruga, conde de Tui, Vizconde de Camiña, escoitou falar de tan famoso manxar, quixo probalo e viaxou exprofeso a Salceda. Debido a un erro, o mesoneiro confundiuse de mesa e serviulle unha chuleta, Airadamente ollando o prato ergueuse coma un lóstrego e berrando pronunciou aquela memorabel frase : “Nin chuletas nin carallos o que eu quero son callos.”
E asi ate os nosos dias. Poderiamos contar unha chea de anecdotas históricas. Pero sera mellor degustar os callos, que falar deles.
So lembrar á nosa gran poetísa Rosalia de Castro, quen despois de probar os callos e chorando, non sabemos se de emoción ou polo picante dixo :
¡Quen vén a Salceda, como amigo queda!
E se non o dixo ela dicímolo nós
¡¡¡ Feliz festa dos callos de Salceda 2006!!!
Foi lido en Salceda de Caselas o día 3 de Agosto do 2006
27 de octubre de 2008
UN LUGAR CHAMADO ATAÚDE (Cabeza Quiles repasa a toponimia na primeira guía temática de Galaxia) SILVIA R. PONTEVEDRA 17/10/2008 (EL PAÍS)
Todo isto cóntao o filólogo Fernando Cabeza Quiles (nado por casualidade en Ponferrada en 1953, pero fillo de galego e residente en Carballo) no terceiro volume que adica á toponimia. En 1992, publicou Os nomes de lugar, e en 2000, Os nomes da terra. Dende entón traballou no libro que viu a luz este ano, Toponimia de Galicia. E conta que, de seguro, publicará algún máis, pero que ningún será "tan grande" coma este, que inaugura a colección Guías AZ de Galaxia. Unha serie temática que, segundo a editorial, continuará o ano que ven con un libro sobre música.
Toponimia de Galicia é a máis ambiciosa obra de Cabeza Quiles pero non a súa palabra definitiva. Onte mesmo recoñecía que, de botar fóra agora o libro, decantaríase pola teoría de que A Coruña ven do substantivo celta clunia (lugar húmido, fonte, pradaría) do que tamén procede o francés Cluny. Sen embargo, na guía publicada defende moito máis a posibilidade de que o topónimo desta cidade proveña dunha raíz preindoeuropea (car ou cor) que significa pedra, e de feito as outras coruñas e coruñus do Estado son lugares rochosos como A Coruña.
Esta última etimoloxía antiquísima está na orixe do topónimo Cairo (parroquia de Lesende, Lousame), un nome de lugar tan curioso como o de Exipto (parroquia de Boiro), que vén da Virxe que alí se venera. Pero tamén hai galegos que viven nun lugar chamado Xogo de Bóla (Pantón), e outros que habitan no Salto do Ladrón (Rianxo) ou ben no Paso do Ladrón (Navia de Suarna). E temos, en Chantada, o lugar da Fonte de Sanabarrigas, que se estivese ben normativizado, o seu nome tería que ser o de Sandabarrigas (como A Cañiza tería que ser A Caniza; O Xen, Oxén; A Grela, Agrela ou O Grove, Ogrove).
Na parroquia de Picoña, en Salceda de Caselas, hai un lugar chamado Ataúde, e na freguesía de Rodís, en Cerceda, está a aldea de Sartego, onde un destes sepulcros pétreos serve para recoller a auga da fonte. E con ese significado de fonte, ou máis ben de surtidor, cano ou picho con forma de pene, segundo o autor, hai unha aldea en Friol que se chama A Picha. En Galicia hai un lugar chamado O Trece, outro que lle din O Vinte e varios vintecatros. Os topónimos numéricos non teñen misterio: lembran o día do mes no que tiña lugar a feira. Temos tamén Rabiño e Rabiños, Rabo da Besta, Rabo de Égoa ou Egua, Rabo de Gato, de Galo, de Golpe e de Lobo. Estes nomes tampouco teñen moito aquel: refírense á forma física do terreo, cabos ou saíntes como as colas destes animais.
Os vellos aínda contan que o porto de Malpica se chamaba Porto Piollo, un alcume co que tamén se coñecía a darsena da Mariña na Coruña. Podería vir do mar (pelagus), pero naqueles lugares as mulleres agardaban os mariñeiros fuchicando na cabeza dos cativos. Hai unha aldea en Cerponzóns (Pontevedra) que se chama Castrado e Queimado, pero o nome, aínda que o pareza, non vén dunha tortura terrible a un santo varón, senón dun terreo que se roza, castra ou desbrava e despois quéimase para cultivar. Hai, ademais, un Gruñido en Mañón; unha Fístula en Monterroso; un Mogollón en Oia; e moitos lugares chamados Marabillas, topónimos tan publicitarios coma o antigo nome de Noia, que hai mil anos era coñecida como Todo Bo ou Totum Bonum.
Pero o mellor do libro é descubrir que por etimoloxía Vilalba (Vilalpa) é parente dos Alpes e das Alpuxarras. Ou que Iria é curmá de Irak. Igual que o Tambre e o Támesis son ríos irmáns.
24 de octubre de 2008
22 de septiembre de 2008
Entrega de Premios IX Certamen de Bandas en Aranda de Duero
Reunido el Jurado Técnico de este IX Certamen Internacional de Bandas de Música "Villa de Aranda", bajo la presidencia de D. José Antonio Sánchez Santamaría, el pasado 30 de agosto de 2008, para seleccionar a las bandas ganadoras del Primer Premio, Seundo Premio y Tercer PRemio, así como el Premio Especial al Mejor Director, de entre todas las bandas participantes, son elegidas:
GANADORA DEL PRIMER PREMIO:
BANDA DE MÚSICA CULTURAL DE SALCEDA DE CASELAS (Pontevedra).
GANADORA DEL SEGUNDO PREMIO: AGRUPACIÓN MUSICAL ATLÁNTIDA DE MATAMÁ (Pontevedra).
GANADORA DEL TERCER PREMIO:
SOCIEDAD UNIÓN MUSICAL DE SONEJA (Castellón)
GANADOR DEL PREMIO AL MEJOR DIRECTOR:
D. ASTERIO LEIVA PIÑEIRO, Director de la Banda de Música Cultural de Salceda de Caselas (Pontevedra).
http://www.arandadeduero.es/detalle.asp?id_n=1488&id_concejalia=29
17 de septiembre de 2008
Nuevo Parque "Raiña Aragonta"
Salceda de Caselas cuenta desde hace poco con un nuevo parque llamado "Raíña Aragonta". Se trata de una instalación situada cerca del colegio Altamira y de la zona de mayor incremento poblacional registrado en el municipio. En esta obra se han invertido 350.000 euros de fondos municipales.
El alcalde, Marcos Besada Pérez, describe esta nueva instalación como la consecución "dun proxecto máis de arquitectura que de xardinería", donde se aprecian tres espacios diferenciados: una parte alta en forma de mirador, otra central que puede utilizarse como auditorio al aire libre circundado por dos conjuntos de pérgolas, y la parte baja en la que se sitúa el parque infantil.
Uno de los detalles llamativos es que parte de iluminación está encastrada en las varas de las pérgolas realizadas en PVC.
Cuenta con zonas de césped, además de árboles autóctonos y macizos con arbustos.
El parque infantil está perfectamente homologado para la seguridad de los pequeños usuarios y ha supuesto una inversión municipal de 34.000 euros.
Para su construcción se ha utilizado granito y los viales interiores son de "xabre".
El regidor local explicó también sobre esta obra que "o seu custo está por dilucidar, debido a erros de xestión do goberno anterior". Precisó que la expropiación que se está realizando supone un coste de un millón de euros para el Concello, cuando según el alcalde, "os terreos deberían ser gratuitos para esta instalación pública ó estar nun PERI".